Ως παχυσαρκία ορίζεται το υπερβολικό βάρος, που προδιαθέτει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, λόγω αύξησης του σωματικού λίπους. Η αύξηση αυτή αυξάνει τον κίνδυνο για την ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακής νόσου, υπέρτασης και κάποιων μορφών καρκίνου. Η παχυσαρκία σε συνδυασμό με τον διαβήτη, την υπέρταση και την υπερλιπιδαιμία (συν λιπώδης διήθηση ήπατος, υπερουριχαιμία..) ορίζουν το μεταβολικό σύνδρομο.
Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι η παχυσαρκία είναι μία νόσος και μάλιστα κυρίαρχος στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες.
Πως διαγιγνώσκεται η παχυσαρκία;
Η μέτρηση του Δείκτη μάζας σώματος είναι γενικώς αποδεκτή για τον καθορισμό του βαθμού παχυσαρκίας (ΔΜΣ > 30) ή του αποκλεισμού της, αν και για άντρες μεγάλης μυικής μάζας είναι σχετικά αναξιόπιστη. Συνήθως συνοδεύεται από την μέτρηση της περιφέρειας της μέσης.
Ποια είναι η συχνότητα της νόσου;
Η συχνότητα της παχυσαρκίας είναι ανοδική, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, έχοντας πλέον λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας. Στην Ελλάδα 25% του πληθυσμού είναι παχύσαρκοι, κα δυστυχώς η χώρα μας έχει τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας στην Ευρώπη.
Ποια είναι τα αίτια της παχυσαρκίας;
Υπάρχουν διάφορες αιτίες παχυσαρκίας. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις η παχυσαρκία οφείλεται σε ένα συνδυασμό:
- Αυξημένης κατανάλωσης θερμίδων, κακής διατροφής και
- Καθιστικής ζωής
που οδηγούν σε διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ προσλαμβανόμενης τροφής και καταναλισκόμενης ενέργειας.
Άλλοι παράγοντες που οδηγούν ή συμβάλλουν στην παχυσαρκία είναι:
- Φάρμακα (π.χ κορτιζόνη, αντικαταθλιπτικά, αντιεπιληπτικά..)
- Υποθυρεοειδισμός
- Χειρουργείο στην περιοχή του υποθαλάμου, ποθαλαμική παχυσαρκία
- Υποϋποφυσισμός
- Σύνδρομο Cushing
- Υπογοναδισμός
- Υπερινσουλιναιμία
- Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
- Γεννητικά Σύνδρομα
- Γονιδιακοί παράγοντες, κληρονομικότητα (σε ποσοστό έως και 30 %)
Πολλές ορμόνες όπως η κορτιζόλη, η ινσουλίνη, η αυξητική ορμόνη, οι θυρεοειδικές ορμόνες, η τεστοστερόνη, η λεπτίνη, η γκρελίνη και άλλες επηρεάζουν τον μεταβολισμό μας, συνεπώς ο ρόλος του ενδοκρινολόγου στη διάγνωση και τη θεραπεία της παχυσαρκίας είναι πολύ σημαντικός.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της παχυσαρκίας;
Οι πιο σοβαρές επιπλοκές τόσο της παχυσαρκίας όσο και της αύξησης του βάρους στα όρια του υπέρβαρου είναι:
- Μείωση του προσδόκιμου ζωής κατά μέσο όρο περίπου 3 χρόνια
- Μείωση της ποιότητας της ζωής
- Σοβαρότερη νόσο από τον ιό COVID-19
- Ισχαιμική καρδιαγγειακή νόσος
- Εγκεφαλικά
- Θρομβώσεις
- Δυσλιπιδαιμία
- Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2
- Διάφορες μορφές καρκίνου, όπως του ενδομητρίου, του μαστού, του εντέρου
- Υπογονιμότητα
- Οστεοαρθρίτιδα
- Κατάθλιψη
- Αποφρακτική άπνοια ύπνου
Τι πρέπει να κάνω αν διαγνωσθώ με παχυσαρκία;
Μετά την διάγνωση της παχυσαρκίας ή της αύξησης του βάρους στα όρια του υπέρβαρου θα πρέπει να γίνει από τον ενδοκρινολόγο διερεύνηση του αιτίου, των πιθανών επιπλοκών του αυξημένου σωματικού βάρους και το ρίσκο που έχει ο κάθε ασθενής να αναπτύξει μία ή περισσότερες από τις επιπλοκές σχετιζόμενες με την παχυσαρκία. Αυτό περιλαμβάνει ιστορικό, φυσική εξέταση, αιματολογικές και ανάλογα με την περίπτωση απεικονιστικές εξετάσεις.
Ποια είναι η θεραπεία της παχυσαρκίας;
Ο στόχος της θεραπείας της παχυσαρκίας είναι η πρόληψη, ή η θεραπεία των επιπλοκών της παχυσαρκίας και η βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ασθενούς. Η θεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται ώστε να επιτυγχάνεται ο στόχος. Ο πυρήνας της θεραπείας είναι η αλλαγή της διαιτολογικής συμπεριφοράς του ατόμου και η επαναφορά της ισορροπίας μεταξύ της προσλαμβανόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας:
- Δίαιτα
- Άσκηση (π.χ τουλάχιστον 5 ημέρες την εβδομάδα 30 λεπτά γοργό περπάτημα)
- Φαρμακολογική θεραπεία
- Βαριατρικό χειρουργείο
